De betere boekhandel
De betere boekhandel
Eind 2015 gaf de Groep Algemene Uitgevers (GAU) het startschot geeft voor de ‘Renew the Book’-competitie. In een poging om innovatie in het boekenvak te stimuleren, worden ondernemers uit heel Europa opgeroepen om het boek opnieuw uit te vinden. Die uitdaging gaat Victor Bergen Henegouwen graag aan: “Bookarang helpt mensen om het boek te vinden waarvan ze niet wisten dat ze het zochten.”
De competitie ontvangt in een maand tijd 56 aanmeldingen uit 15 landen. Uiteindelijk strijden vijf finalisten om de eerste plaats. Winnaar wordt het Amsterdamse Bookarang, in 2013 opgericht door drie partners. Onder hen ook Victor Bergen Henegouwen, een ‘techneut’ uit de muziekindustrie: “Ik heb lezen altijd leuk gevonden.”
Wat maakt het plan van Bookarang bijzonder?
“Wat wij doen, doet nog niemand. We analyseren de volledige inhoud van boeken en kunnen lezers op basis daarvan heel gericht titels aanraden. Iedereen kent natuurlijk wel de aanbevelingen van bijvoorbeeld Amazon en Bol.com, maar zij doen die aanbevelingen op basis van koopgedrag. Het is heel knap wat ze doen hoor, petje af, maar dat is eigenlijk een slecht systeem. Je ziet daardoor namelijk vooral titels die op een bepaald moment goed verkopen, bijvoorbeeld omdat ze net op televisie zijn geweest en bij elkaar passen.
Als je al weet welk boek je wilt hebben, dan heb je dat tegenwoordig ook binnen een seconde gevonden. Maar als je op zoek bent naar een boek in een bepaalde sfeer, dat zich afspeelt op een specifieke locatie of in een speciaal tijdperk met een zekere hoofdpersoon, dan kan geen website je helpen.”
Misschien weet je lokale boekwinkelier dan raad?
“Helaas kom je zulke specialisten steeds minder vaak tegen, en bovendien is hun kennis uiteindelijk toch ook beperkt – net als hun assortiment, trouwens. Het is voor consumenten daardoor vaak een probleem om nou net dat ene boek te selecteren dat precies past bij hun wensen. Wij gaan ze helpen om het juiste antwoord wél te vinden.”
Hoe pakken jullie dat aan?
“We hebben een achtergrond in de muziek en audio-analyse. In de muziekindustrie zijn persoonlijke aanbevelingen nu al gemeengoed, kijk maar naar Spotify of Apple Music.”
En dat kan ook met boeken?
“Eerlijk gezegd hadden wij die link naar de boekenmarkt zelf nooit gelegd, als onze collega Frederique Schut, die eerder bij een uitgeverij werkte, dat idee niet had aangedragen. Toen we erover nadachten, zagen we direct kansen om de bestaande aanbevelingen te verbeteren. We zijn gewoon een stel techneuten: we weten wat we kunnen en wat er kan, en het moet dus mogelijk zijn om ook ‘De Da Vinci Code’, of elk ander boek, via contentanalyse terug te brengen tot de kern.”
Hoe gaat dat in zijn werk?
“Onze software analyseert de inhoud van een boek op meer dan 100 verschillende parameters, zoals de emoties, de sfeer en de structuur van het verhaal, maar ook de schrijfstijl van de auteur. Op die manier ontstaat een completer beeld van een boek dan via standaard tags zoals schrijver, titel en genre. Daarmee wordt een boek dus veel beter vindbaar voor de lezer die niet precies weet welk boek hij zoekt, maar wel weet aan welke criteria het zou moeten voldoen.”
Reageert de boekhandel enthousiast?
“Aanvankelijk is er vooral ongeloof: Dit kan niet, zo werkt literatuur niet. Bovendien zijn boekhandelaren ook voorzichtig: de meesten doen online eigenlijk nog niet zo heel veel. Maar langzaam maar zeker raken steeds meer partijen overtuigd. Daar helpt zo’n ‘Renew the Book’-competitie natuurlijk ook bij.”
Gaat Bookarang het boek redden?
“De boekenindustrie is al heel lang bezig om meer mensen aan het lezen te krijgen, bijvoorbeeld via CPNB-campagnes zoals de Boekenweek. Dat is al lastig genoeg, maar het is nog moeilijker om ze te helpen bij het vinden van het boek dat ze echt willen lezen. Mensen die al veel lezen, zullen dankzij Bookarang waarschijnlijk vooral andere boeken gaan kiezen. Maar we kunnen mensen die nu zelden of nooit lezen, snel en beter aan passende titels helpen, zodat ze hopelijk toch vaker een boek pakken – een boek van papier of een e-book. Daar zit de echte winst.”
Wat is de stand van zaken?
“Met Libris, onze eerste klant, zijn we een jaar geleden van start gegaan. En de mogelijkheden beperken zich ook niet tot online: bij AKO wordt onze techniek bijvoorbeeld gebruikt in de fysieke winkels op Schiphol om reizigers op basis van hun ticket boek-aanbevelingen te doen die passen bij hun eindbestemming. Inmiddels zijn alle uitgevers geïnteresseerd en zijn we ook met bibliotheken in gesprek om lezers daar beter te helpen zoeken.”
“Op dit moment hebben we zo’n 23.000 titels op de Nederlandse boekenmarkt geanalyseerd. Daarmee hebben we het actuele en leverbare aanbod vrijwel compleet in kaart gebracht. We houden alle nieuwe uitgaven bij en werken tegelijkertijd terug in de tijd.” Met printing-on-demand kunnen titels ook in kleinere oplages worden geproduceerd; zelfs boeken die niet meer voorradig zijn, kunnen op afroep toch geleverd worden.”
Gaat Bookarang het longtail-principe een handje helpen?
“Er zijn ongetwijfeld uitgevers die ervoor zullen kiezen om bepaalde titels uit hun portfolio op deze manier beschikbaar te maken en te houden. En dat maakt de keuze voor de consument weer groter.”
Hoe ziet de toekomst eruit?
“Met onze technologie kunnen uitgevers en retailers hun aanbod beter afstemmen op de individuele consument. En dat gaat straks allemaal nog een stap verder, als we volop gebruik gaan maken van artificial intelligence. De inhoud van een boek vormt daarbij feitelijk de metadata die door software via deep learning in kaart wordt gebracht. Het systeem wordt niet langer door ons geprogrammeerd, maar stelt eigen regels op om via algoritmes de juiste antwoorden te vinden op de vragen en wensen van de consument.
Als we in Nederland nu eerst met een proof of concept van Bookarang binnen een jaar een financieel gezond bedrijf kunnen bouwen, dan ligt straks ook de buitenlandse boekenmarkt voor ons open.”