Voorbeelden van digitale gezondheidszorg

• 1752
•  8
• 3 min
• 06 jun 2017

Chronische zorg, vergrijzing en kortere ziekenhuisopnames. Allemaal factoren waardoor zorg verlenen ingewikkelder en veeleisender is geworden. Minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Maggie De Block uit Belgie zei bij de aankondiging van een vernieuwd actieplan e-Gezondheidszorg in 2015: “e-Gezondheid is vertrokken als een hogesnelheidstrein”.

Door het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) wordt e-gezondheid omschreven als: het gebruik van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) om de gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren. Maar wat zijn nou voorbeelden van digitale gezondheidszorg en voor wie heeft het gevolgen?

Voorbeelden

ICT is alomtegenwoordig in ons dagelijks leven en kent heel wat toepassingen in de gezondheidszorg. Technologie in de gezondheidszorg dient voor verschillende doeleinden:

• Voor de administratieve en praktische organisatie van gezondheidszorginstellingen (ziekenhuizen, woonzorgcentra, thuiszorgorganisaties). Zoals elektronische, digitale patiëntendossiers, afspraken, automatische uur roostering, planning van operaties, etc.

• Voor gespecialiseerde medisch-technische zorg voor diagnosestelling en behandeling. Zoals scanners voor medische beeldvorming, robotchirurgie, uitgebreide monitoring van vitale functies, etc. Via apps kan een e-consult worden aangevraagd of op afstand een diagnose worden gesteld. Bijvoorbeeld met de Huidmonitor app, waarmee je een verdacht plekje op je huid fotografeert en deze naar je huisarts verstuurt.

• Voor bijkomende doeleinden volgens het P4-model. Voor het voorkomen van ziekte (Preventive), het voorspellen van gezondheidsrisico’s (Predictive), het bieden van zorg op maat aan patiënten (Personalized) en het betrekken van de patiënt (Participatory) Voorbeelden voor deze doeleinden zijn wearables, sensoren, virtual reality, domotica, mobiele apps, gaming, of online communicatie a.d.h.v. chat of beeldbellen. Dit maakt zorg op afstand bijvoorbeeld met behulp van videovergadermiddelen – ook telezorg genoemd – mogelijk. Deze technologie dient voor de patiënt in het verdere vervolg van een behandeling, ter preventie, in het dagelijks gebruik, etc. Voor zorg op maat kan een digitale patiëntenwijzer de patiënt inzicht geven in de kwaliteitsverschillen tussen ziekenhuizen, bijvoorbeeld bij de behandeling van kanker. Kankerpatiënten kunnen aangeven wat ze belangrijk vinden en vervolgens adviseert de patiëntenwijzer welk ziekenhuis het beste bij hun wensen past.

Gevolgen

Digitale veranderingen hebben belangrijke gevolgen voor verschillende actoren in de gezondheidszorg:

1. Zorgverleners
   Digitale innovaties hebben een impact op alle zorgverleners. Zowel verpleegkundigen
   als zorgkundigen, ergotherapeuten, artsen, sociaal werkers, etc. komen in aanraking met digitale tools. Dit zorgt ervoor dat zorgverleners ook gewapend moeten zijn met digitale vaardigheden. Als ze deze niet bezitten, heeft de technologie weinig zin. Zorgverleners dienen een goede – en ook kritische – attitude te hebben ten aanzien van technologie.
2. Patiënten
   Digitale innovaties hebben een impact op de burger – en nog meer als de burger een patiënt wordt. De patiënt is meer en meer copiloot van zijn zorg en behandeling. Patiënten zullen in de toekomst hun eigen dossier en gezondheidsdata mee kunnen beheren en delen met zorgverleners. Hierdoor is de patiënt meer verbonden met zorginstellingen, zorgverleners en overheid. We spreken van ‘the connected patient’.
3. Ontwikkelaars
   Digitale innovaties hebben ook gevolgen voor ontwikkelaars. Het is belangrijk dat ze (toekomstige) gebruikers actief betrekken bij de ontwikkeling van nieuwe technologie. Dit wordt co-creatie of co-design genoemd.

Mogelijkheden en gevaren

Deze digitale innovaties bieden heel wat mogelijkheden die leiden tot een betere bereikbaarheid en kwaliteit van zorg. Al mogen we hier de mogelijke gevaren niet vergeten. Bij het delen van medische gegevens stelt men al snel vragen over de privacy van de patiënt.

De patiënt en de kwaliteit van zorg dienen bij deze innovaties steeds centraal te staan. Hierbij schuilen ook andere gevaren om de hoek:

• Wat als de zorgvrager geen verantwoordelijkheid wil of kan opnemen voor zijn eigen zorg?
• Wat als de data die je deelt in handen komen van bedrijven met louter commerciële doeleinden? Denk maar aan verzekeringsmaatschappijen en adverteerders. Welke invloed zal de technologie in de toekomst hebben? Wat als we in de toekomst de mogelijkheid hebben om DNA-codes te corrigeren? Wat als we in de toekomst een chip ingeplant krijgen?

Patiënt centraal

Technologie heeft momenteel een belangrijke plaats veroverd in ons dagelijks leven en heeft ook zijn weg gevonden binnen de gezondheidszorg. De e-gezondheidstrein is dus vertrokken. Zijn snelheid neemt wellicht nog verder toe. De burger, patiënt, zorgverleners en zorginstellingen krijgen hierdoor meer mogelijkheden. De patiënt moet wel centraal blijven staan en zorgverleners dienen technologie op een positieve manier te gebruiken, bewust van de mogelijke gevaren.

Erica van den Biggelaar (auteur) Niets is zo blijvend als verandering. Maar ondanks dat worden bij veel organisaties “repeterende” bedrijfsprocessen dagelijks (handmatig) nog steeds op dezelfde manier uitgevoerd. Ik daag mensen, organisaties en mezelf graag uit om samen te kijken...